نویسنده: محمدباقر لک، وبسایت تخصصی مکانیزاسیون کشاورزی
خاک‌ورزی به مجموعه عملیات مکانیکی اطلاق می‌شود که توسط نیروی انسانی، دام یا ماشین بر روی سطح خاک انجام می‌گیرد. هدف اصلی خاک‌ورزی آماده سازی بستر کشت می‌باشد. بدین نحو که بستری نرم با قابلیت جذب رطوبت و مواد مغذی برای گیاه مهیا گردد تا در زمان رشد، هم ریشه‌های آن را حمایت کند و هم آب و مواد مغذی را در اختیار گیاه قرار دهد.
خاكورزي متداول:
تركيبي است از خاكورزي اوليه و خاكورزي ثانويه كه براي فراهم ساختن بستر بذر انجام مي‌گيرد. بدین ترتیب که ابتدا، در پاییز خاک شخم شده و در ادامۀ آن خاكورزي ثانويه (ديسك زني) در بهار انجام مي گيرد. خاک‌ورزی اولیه غالباً با گاوآهن برگرداندار و خاک‌ورزی ثانویه با استفاده از ديسك، رتيواتور يا هرس دندانه فنري و دندانه ميخي انجام مي گيرد.
خاكورزي حفاظتي:
شیوه‌هایی از خاكورزي كه تردد تراکتور برای آماده سازي زمين كاهش داده شده و بقاياي سطحي به منظور حفاظت از خاك و رطوبت آن افزايش مي‌يابند، خاک‌ورزی حفاظتی هستند. اين نوع از خاكورزي شامل ديسك زني، چيزل زني، استفاده از زیرشکن، پشته ساز و كشت بدون خاكورزي ميباشد.
مزایای خاک‌ورزی حفاظتی نسبت به خاک‌ورزی متداول:
• افزایش مدت نگهداری رطوبت خاک
• افزایش نفوذ آب در خاک
• افزایش مقدار مادۀ آلی خاک
• افزایش حفاظت از سطح خاک بوسیلۀ بقایای گیاهی
• هزینه کمتر آماده سازی هر واحد سطح
• کاهش تراکم خاک
مشكلات حاصل از خاكورزي حفاظتي:
سرعت تراكتور بايد بيش از 5 كيلو متر بر ساعت باشد تا زمين با کیفیت بالاتری شخم گردد.
خروج نيتروژن توسط دنيتريفيكاسيون يك مشكل بالقوه مي باشد. رطوبت زياد بقاياي سطحي و كاهش جرم مخصوص كه از این شیوه خاكورزي ناشی مي‌شود، شرایط را براي دنيتريفيكاسيون مساعدتر مي‌کند.
باكاهش در هم آميختگي خاك، لازم است از پتاسيم و فسفر بیشتری استفاده شود.
از آهك بعنوان مادۀ لازم برای جلوگيري از ايجاد لايۀ اسيدي سطحي استفاده مي شود كه ممکن است اثربخشی علف‌كش‌ها را کاهش داده، گسترش ريشه و قابليت جذب مواد غذايي را كاهش دهد.
شخم بوسيلۀ چيزل بيشتر بقایای گياهي و عوامل بيماري زا را در خاك سطحي باقي مي گذارد. بنابراين، ممكن است كه بافت‌هاي جوان تنها چند روز پس از كشت در معرض هجوم عوامل بیماری‌زا قرار بگيرند كه نتيجۀ آن حساسیت بیشتر گیاه و کاهش عملکرد می‌باشد.
بدون دیدگاه