دکتر حسن ذکی دیزجی، متولد 1358 (روستای دیزج-شهرستان اسکو)، دارای مدرک دکتری مهندسی مکانیک ماشینهای کشاورزی از دانشگاه تربیت مدرس، از سال 1387 به عنوان هیأت علمی مشغول به فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی هستند. ایشان از سال 1390 الی 1393 مدیر دانشجویی دانشگاه و از سال 1394 تا 1396 بعنوان مدیر گروه مهندسی بیوسیستم دانشگاه شهید چمران اهواز انتخاب شدند و در حال حاضر مشغول به تدارک امور برگزاری دوازدهمین کنگره ملی مهندسی مکانیک بیوسیستم و مکانیزاسیون کشاورزی در اهواز هستند که قرار است در بهمن ماه سال 1398 در آن دانشگاه برگزار گردد.
بعنوان دبیر این کنگره ملی و یکی از متخصصین فعال در زمینه مهندسی بیوسیستم، در ارتباط با مسائل مبتلا به جامعه مهندسین مکانیک بیوسیستم و مکانیزاسیون کشور پرسش و پاسخی با ایشان ترتیب داده شد. امید است پاسخ بخشی از پرسش‌های دانشجویان و فارغ‌التحصیلان در این پرسش و پاسخ حاصل شود.
جناب آقای دکتر ذکی‌دیزجی ضمن عرض سلام و خدا قوت، خواهشمند است در رابطه با سوابق تحصیلی خود اطلاعات بیشتری به خوانندگان ارائه فرمایید.
کارشناسی: دانش آموخته رشته ماشینهای کشاورزی سال 1380 از دانشگاه ارومیه
کارشناسی‌ارشد: دانش آموخته رشته مکانیک ماشینهای کشاورزی سال 1383 از دانشگاه تربیت مدرس
دکتری: دانش آموخته رشته مکانیک ماشینهای کشاورزی سال 1387 از دانشگاه تربیت مدرس
آقای دکتر در کنگره پیش رو چه تحولی نسبت به کنگره‌های قبل مد نظر است و محورهای همایش در کنگره دوازدهم چه خواهند بود؟
دوازدهمین کنگره ملی مهندسی مکانیک بیوسیستم و مکانیزاسیون کشاورزی که قرار است در 16 الی 18 بهمن ماه سال جاری در دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شود، بر حضور پژوهشگرانی از دانشگاهای خارجی کشورهای همسایه و صنعتگران بخش خصوصی تأکید خواهد داشت. این نوع حضور در قالب نشست‌های علمی و ارائه مقالات پژوهشی-صنعتی تجلی پیدا خواهد کرد. باتوجه به اینکه این کنگره تخصصی است، محورهای همایش اغلب ثابت و وابسته به رشته‌های مربوطه است و تنها ممکن است رویکردها عوض شود. در این کنگره، عملیات زراعی و مسایل فنی تولید محصولات مهم استان خوزستان مانند نیشکر و خرما بیشتر مد نظر هستند.
لذا، اهداف کنگره بدین قرار هستند:
• ایجاد بستری مناسب جهت بیان و انتشار پژوهش های علمی در جهت بهبود درک موضوعات اصلی و وابسته به مهندسی مکانیک بیوسیستم
• تبادل دانش و اطلاعات در زمینه پژوهش های علمی، فنی، تخصصی و کاربردی در حوزه علم مکانیک و مکانیزاسیون
• ارائه روش‌های نوین در جهت اعتلای سطح دانش علمی و نظری اساتید و پژوهشگران این عرصه
• ارتقا سطح استانداردهای بحث، تجزیه، تحلیل و ارزیابی‌‌های وابسته به مهندسی بیوسیستم
• هم اندیشی و انتشار نتایج تحقیقات اساتید، پژوهشگران و دانشجویان کلیه دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در سطح ملی
• اشاعه و گسترش فرهنگ و روحیه تحقیق و پژوهش تیمی
• شناخت و معرفی اندیشه‌ها، نوآوری، اختراعات و خلاقیت‌های علمی و پژوهشی در سطح ملی در این عرصه
• ارتقا انگیزه پژوهشگران فعال جهت حضور مؤثر در عرصه ها و مجامع علمی داخلی
نقش بخش خصوصی در این کنگره چه خواهد بود؟
از رویکردهای مهم وزارت عتف (علوم، تحقیقات و فناوری) کم کردن فاصله مراکز علمی با جامعه و به‌ویژه صنعت است. این رویکرد در ارتباط با نسل سوم دانشگاهی مبتنی بر کارآفرینی و تولید ثروت است. دانشگاه‌های درجه اول به دنبال گذر از دانشگاه‌های نسل اول (آموزش محور) و نسل دوم (پژوهش محور) هستند. به تبع آن، در رشته‌های مرتبط با کنگره نیز این رویکرد وجود دارد. البته، این تغییر نسل در راستای جهت دهی به نوع آموزش و پژوهش است و قرار نیست که خروجی ملموسی نداشته باشد بلکه به دنبال کارآفرینی و کسب ثروت باشد. لذا ارتباط دوسویه دانشگاه و بخش خصوصی و صنعت در جامعه پیشرفته امروزی امری ضروری است. با رایزنی‌های انجام شده مقرر است در کنگره امسال بخش خصوصی مقالههای پژوهشی-صنعتی خود را به صورت جداگانه ارایه کنند. مقالههای پژوهشی-صنعتی همان نوعی بیان علمی وار مشکلات و راه‌کارهای ممکنه بخش خصوصی در موضوع مربوطه است.
با توجه به پتانسیل‌های کشاورزی استان خوزستان، چه تدابیری برای اخذ مقاله در راستای کمک به کشاورزی استان اتخاذ شده است؟
طی جلساتی که با مسولین و کارشناسان جهاد کشاورزی و کشت و صنعت‌های استان انجام شده است. مقرر شده است که از تولید کنندگان بخش کشاورزی اعم از محصول کشاورزی و انواع ماشینهای کشاورزی برای بیان نظرات خویش در کنگره دعوت شود.
با توجه به دغدغه حضرتعالی به مسائل اجرایی در ارائه طرح‌های پژوهشی، این پرسش پیش میآید که آیا همزمان با دوران دانشجویی یا پس از دانش‌آموختگی فرصت کار اجرایی (در بخش خصوصی یا دولتی) برای شما فراهم آمده است؟
بلی، به صورت موقت در دوران دانشجویی از یک ماه تا یکسال بوده است، البته بیشتر فعالیت‌ها به صورت فعالیت‌های سمنی (مردم نهاد) داشتم.
با توجه به پتانسیل‌ها و مشکلات موجود در کشاورزی کشور، به نظر شما متخصصین مهندسی مکانیک بیوسیستم و مکانیزاسیون چه کمکی می‌توانند به بهبود وضعیت امنیت غذایی بکنند؟ و به عبارتی رسالت مهندسین مکانیک بیوسیستم و مکانیزاسیون در حال حاضر چیست؟
امنیت غذایی در راستای بهبود کیفیت زندگی، از رسالتهای چندین وزراتخانه و وابسته به همکاری متخصصین رشته‌های متعدد است. هر رشته به فراخور حوزه‌های مطالعاتی درگیر موضوع امنیت غذایی است. دیگر سخن اینکه در زنجیره تولید تا مصرف محصولات کشاورزی، دامی، شیلات و انواع مواد غذایی، رشته‌های دانشگاهی متعددی دخیل هستند. رشته های مذکور در متن سوال نیز در راستای تامین تجهیزات و مدیریت سامانههای مربوطه مفید هستند. اما نیل به امنیت غذایی پایدار مستلزم تصمیم گیری و برنامه ریزی در سطح کلان کشور است.
نیاز به ماشین آلات و فناوریهای جدید با توجه به نظام‌های کشاورزی نوین، منابع غذایی جدید، کاهش ضایعات محصول در زنجیره تولید، بکار گیری علوم نوین و غیره موضوعاتی هستند که جهت نیل به امنیت غذایی متخصصین رشته‌های مذکور می توانند فعالیت کنند.
تا چه اندازه تفکیک رشته‌ها و گرایش‌های مهندسی ماشینهای کشاورزی به مکانیک ماشینهای کشاورزی و مکانیزاسیون (در سال 1382) و سپس تداوم این روند به تخصص‌گرایی بیشتر در این رشته‌ها به مهندسی مکانیک بیوسیستم، ماشینهای صنایع غذایی و مکانیزاسیون کشاورزی (در سال‌های 1390 تا 1392) را به صلاح دانش‌آموختگان می‌دانید؟
توسعه رشته به زیرشاخه ها و خوشه های متعدد بایستی علل و وجوب آن ملموس و خواستگاه جامعه یا صنعتی داشته باشد. اگر رشته ای به حدی گسترده شده است که قابلیت تفکیک به صورت مجزا از سایر رشته ها و گرایش‌ها است، لزوم کافی برای تفکیک دارد. اما اگر توسعه رشته‌ها به صورت پراکنده و یا کهکشانی با همپوشانی زیاد بین نواحی و گستره رشته‌ها باشد، لزوم تفکیک مشروط خواهد بود و یا اصلا تفکیک نیاز نخواهد داشت. به نظرم در رشته‌ها و گرایش‌های منفک از مهندسی ماشینهای کشاورزی شق دوم اتفاق افتاده است و همپوشانی خیلی زیاد (تا نزدیک 100درصد) در گرایش‌ها و یا با رشته های دیگر اتفاق افتاده است.
موضوع دیگر عدم لزوم یا عدم وجوب توسعه رشته‌ای که علم آن جدا از همپوشانی زیاد با رشته-گرایش دیگر، قابل تجمیع در یک رشته شناخته شده در دنیا است. به دلیل حساسیت این موضوع صحبت بیشتر از این در مقطع کنونی را جایز نمی بینم. هرچند با رویکرد انقباضی وزرات عتف در دولت جاری احتمالا شاهد تغییراتی در رشته ها باشیم.
از فارغ‌التحصیلان در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتری به تفکیک مدرک تحصیلی در بازار کار چه انتظاری می‌رود؟
اگر بازارهای کار دولتی و خانوادگی کنار گذاشته شوند، از دیدگاه اینجانب، عامل اصلی در موفقیت در بازار کار برای هر دانش آموختهای در هر رشته‌ای و در هر مقطعی، تهیج و بکاربستن هوش اقتصادی و هوش اجتماعی است. این تنها با کسب مهارت‌های متعدد تخصصی و عمومی میسر میشود که در دانشگاه‌های نسل اول و دوم تدریس نمیشوند. لازم به ذکر است که هر علمی در دانشگاه تدریس نمیشود. البته شاید هم در این سطح دانشگاه‌های موجود، تدریس آن ممکن نباشد زیرا که آن، مهارت حرفه‌ای است نه دانش نظری. اغلب دانشگاه‌های نسل اول و دوم، رسالت آموزشی و پژوهش را پیش گرفتهاند و رسالت کارآفرینی در مرحله ایجاد و یا با ارفاق در مرحله توسعه است. در این برحه تغییر نسل دانشگاه‌ها، از دانش آموختگان هر رشته انتظار می‌رود در کنار مدرک، مهارت‌های تخصصی و عمومی هم داشته باشند. برای موفقیت در جامعه، علاوه بر مهارت‌های حرفه‌ای تخصصی، مهارت‌های برقراری ارتباط، خلاقیت علمی، زبان علمی، توانایی کارگروهی و غیره است. پس، از دانشجویان انتظار می‌رود در کنار مدرک، مهارت‌های خویش را نیز تقویت کنند.
به نظر حضرتعالی، دانشجویان در انتخاب موضوع کارآموزی، پژوهش، پایان‌نامه و رساله یا نگارش مقاله و ثبت اختراع باید چه مواردی را بیشتر مد نظر قرار دهند که در شرایط کنونی مغفول باقی مانده است؟
امروزه در عبارت، کارآموزی جایش را به کارورزی داده است. هر فعالیتی در دوره تحصیل اثر مستقیمی در آینده شغلی و یا زندگی دانشجو دارد. حال فعالیت علمی، اجرایی، سیاسی و یا اجتماعی. مثبت یا منفی بودن این اثر مستقیم وابسته به شخصیت رفتاری فرد است. اگر دانشجویی به دنبال حرکت در مرزهای دانش و ادامه تحصیل است می‌بایست فعالیت علمی در کلاس جهانی داشته باشد. ولی اگر دانشجویی به دنبال کار است می‌بایست موضوع کارورزی، پروژه و رساله و هر چیز دیگرش در ارتباط با جامعه و صنعت باشد. زیراکه بازار کار در جامعه و صنعت است نه مراکز آموزش علمی.
بطور کلی، کیفیت آموزشی را در دانشگاه‌های کشور چگونه ارزیابی می‌فرمایید و نقاط قوت و ضعف آن را چه می‌دانید؟
به نظرم سطح کیفیت آموزشی دانشگاه‌ها رضایت بخش نیست. در این بین، انگیزه مدرس و شرایط دانشجو و نیز نظام آموزشی نقش اساسی دارند. نظام آموزشی که فقط و فقط قبولی را معیار سنجش میانگارد. نظام آموزشی که فقط رعایت شخصیت روانشناسانه محصل را میبیند. متاسفانه در حال حاضر، نظام آموزشی کشور ما در هر سه جزء دانشگاه، استاد و دانشجو دارای مشکلات و چالش های فراوانی است. گسترش افسارگسیخته آموزش عالی، کمبود بودجه و امکانات آموزشی و پژوهشی، بی انگیزگی اساتید و دانشجویان، فرار نخبگان از کشور، کاهش سطح علمی دانشجویان و اساتید، ارتباط ضعیف بین دانشگاه و جامعه، بی‌عدالتی و بی‌اخلاقی در مجامع دانشگاهی برخی از چالشهای اصلی نظام آموزشی کشور است. البته در این بین، نقش وزرات آموزش و پرورش را نباید کم رنگ دانست. مدرک گرایی ریشه در دوران آموزشی پیش از دیپلم دارد.
نزدیکان و فرزاندان خود را به تحصیل در کدام رشته و گرایش وابسته به مهندسی ماشینهای کشاورزی تشویق می‌فرمایید؟
سوال سختی است. هرکس را به اندازه تلاش و هوش خدادادی‌اش تشویق می کنم.
ارزیابی کلی شما از کنگره‌های قبلی مهندسی مکانیک ماشینهای کشاورزی (بیوسیستم) و مکانیزاسیون ایران چیست و نقاط قوت و ضعف را در کجا می‌دانید؟
اینجانب از دومین دوره کنگره که در پردیس علوم کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران-کرج برگزار شد، در تمامی دوره‌های کنگره شرکت کرده‌ام. از یازده دوره پیشین، شش دوره آن در دانشگاه فردوسی مشهد (سه دوره) و پردیس کرج (سه دوره) برگزار شده است. این امر، نقش این دانشگاه‌ها در شکل گیری امروزی کنگره را نشان میدهد. برگزاری نسبتاً منظم آن از سال 1381 به بعد نقطه قوت آن است. نقطه ضعف آن نیز در شرکت کم فروغ همکاران برخی از دانشگاه‌های پر فروغ مانند دانشگاه ارومیه در برخی دورهها است. مسأله دیگر نبود ساختار منظم در برگزاری کنگره به دلیل عدم فعالیت قابل انتظار انجمن مهندسی ماشینهای کشاورزی و مکانیزاسیون ایران است. البته بحث مشکلات انجمن طولانی است و مد نظر ما نیز نیست.
با توجه به اینکه حضرتعالی دبیر دوازدهمین کنگره ملی مهندسی مکانیک بیوسیستم و مکانیزاسیون ایران هستید که قرار است در بهمن 1398 در اهواز برگزار گردد، به چه رویکردی بطور شاخص خواهید پرداخت؟
رویکرد دوره دوازدهم کنگره بیشتر به ارتباط با صنعت کشاورزی، حضور حداکثری همکاران تمامی دانشگاه ها، وحدت بخشی نظرات همه همکاران در برگزاری کنگره و انسجام بخشی به رشته و گرایش‌های موجود است. البته اگر خدا بخواهد.
در بخش دانشجویی هم به برگزاری مسابقات علمی با همکاری بخش صنعت به منظور ارتباط شرکتهای صنعتی با دانش آموختگان برتر در رفع مشکلات علمی شرکتهای صنعتی است.
ارتباط دانشگاه با بخش خصوصی را چقدر ضروری می‌بینید و برای کنگره پیش رو برای این موضوع چه تدابیری اتخاذ شده است؟
تفکر جزیره ای هرچند در مرحله فکر دیگر جایگاهش را از دست داده است اما در مقام عمل هنوز مراکز علمی و مراکز صنعتی جدا از هم کار خود را پیش می برند. تشویق و ابزار قانونی به ارتباط بین این دو کمک کرده است. اما شیوههای ارتباط هنوز تکمیل نگشته و نیاز به خلاقیت‌های نوین دارد.
در صورت امکان، سپاس‌گزار خواهیم بود اگر اطلاعات بیشتری در رابطه با کنگره پیش رو ارائه فرمایید.
در بهمن سال 1395 فکر برگزاری کنگره دوازدهم با تصویب در شورای گروه مهندسی بیوسیستم دانشگاه شهید چمران اهواز رنگ عملی گرفت. با توجه به شرایط اقلیمی خوزستان و رایزنی‌های انجام شده با دبیر محترم انجمن مهندسی ماشینهای کشاورزی و مکانیزاسیون ایران، جناب آقای دکتر همت، مقرر شد که کنگره در بهمن ماه برگزار شود. خوزستان قطب کشاورزی کشور است و کشت و صنعت‌های متعددی مانند کشت و صنعت‌های نیشکر، رجایی، بهشتی و غیره در استان خوزستان هستند. لذا هماهنگی اولیه با چنین مراکزی انجام شد. با توجه به اهمیت کشت و صنعت‌های نیشکر مقرر است که اولین سمپوزیوم مکانیزاسیون نیشکر نیز در کنار کنگره دوازدهم برگزار شود. هماهنگیها اولیه نیز در این زمینه انجام شده است. مورد بعدی برگزاری نشست علمی در مورد چالشهای تولید خرما است که با همکاری پژوهشکده خرما و میوههای گرمسیری و با حضور همکارانی از سراسر ایران و دانشگاه بصره است.
سعی میشود در این کنگره از تولیدکنندگان و مدیران کارخانجات تولیدی برای ارائه مقالات پژوهشی-صنعتی دعوت بشود تا زمینه ارتباط دانشگاه با بخش صنعت مهیا شود.
سخن پایانی: اگر پیام یا نقطه نظری دارید که در پرسش و پاسخ از قلم افتاده است، منتظر آن هستیم.
اين محفل علمي، بزرگترين گردهمايي متخصصين اين رشته در سطح کشور ميباشد که از کنگره ششم به بعد به صورت سالانه (یا دوساله با توجه به شرایط اقلیم محل برگزاری) برگزار مي‌شود. برگزاري کنگره ملی مهندسی ماشین‌هاي کشاورزي (مکانیک بیوسیستم) و مکانیزاسیون ایران تاکنون به عنوان تجلیگاه ارائه آخرین یافته‌هاي علمی و پژوهشی در این حوزه، عرصه بی بدیل جهت تبادل تجربیات علمی و کاربردي اساتید، پژوهشگران و دانشجویان بوده است. از آنجا که نقش بکارگیري ماشین در عرصه کشاورزي و اهمیت توسعه بخش کشاورزي و صنایع وابسته به آن با هدف افزایش بهره‌وري تولید، خودکفایی و رسیدن به توسعه پایدار براي کلیه فعالان این بخش مبرهن است، این کنگره در ارتقاي جایگاه مهندسی ماشین‌هاي کشاورزي، مکانیک بیوسیستم، مکانیزاسیون کشاورزی و ماشینهای صنایع غذایی اهمیت ویژه‌اي دارد. فرصت برگزاري دوازدهمین کنگره ملی مهندسی ماشین‌هاي کشاورزي (مکانیک بیوسیستم) و مکانیزاسیون ایران موقعیت مغتنمی است تا تمامی عزیزانی که در این عرصه فعالیت می‌کنند، ماحصل تلاش‌هاي خود را در گرهمایی فاخر و ارزشمند به معرض تماشاي ذهن‌هاي مشتاق و جویاي دانستن و آموختن بگذارند و در این نشست علمی به گفتگو و بحث و تبادل نظر بپردازند.
در پایان، از صبر و حوصله جنابعالی کمال تشکر را داشته و سلامتی و موفقیت روزافزون شما و همکارانتان را از خداوند منّان مسئلت می‌نماید.
مدیریت وبسایت تخصصی مکانیزاسیون کشاورزی
بدون دیدگاه