ترجمه: محمدباقر لک، وبسایت مکانیزاسیون کشاورزی، آرشیو 1385
هر روش خاک‌ورزی را كه پس از كاشت حدود يك سوم پوشش خاك دست نخورده باقي بماند خاكورزي حفاظتي نامند كه شامل كشت بدون خاكورزي يا خاكورزي نواري، خاكورزي پشته‌اي و خاكورزي پوششي مي‌باشد.
تعاريف
كشت بدون خاكورزي يا خاكورزي نواري به معناي باقي گذاشتن بقاياي زراعی سال قبل بطور بر هم نخورده مي‌باشد.
خاكورزي نواري بدين معناست كه چيزي در حدود یک سوم پهناي رديف (و نه بيشتر)، توسط پيشبر يا خیش مخصوص بر هم ريخته می‌شود و يك نوار را ايجاد مي‌كند. در این روش اگر از خیش‌ها استفاده شود، ممكن است موجب هدررفتن مواد معدنی خاک به هوا شود.
در خاكورزي پشته‌اي ابتدا پشته‌هایي به ارتفاع 10 تا 15 سانتی‌متر در زمين زراعي ايجاد مي‌شود و كارنده‌ها با استفاده از ضمايم مخصوص 5 سانتی‌متر از بالاي پشته را بريده و سپس بذر را در داخل خاك كشت مي‌كند.
خاكورزي پوششي روشی است که در تمام پهناي كار معمولاً فقط شامل يك يا دو خاك‌ورز است و پس از كاشت حداقل یک سوم سطح خاك زیر پوشش بقايا قرار دارد.
در كم‌ورزي و خاكورزي شديد تمام پهناي كار پوشش داده می‌شود. اينگونه روش‌ها، خاكورزي حفاظتي محسوب نمي‌شوند زیرا پس از كاشت كمتر از یک سوم سطح زمين توسط بقايا پوشيده شده است.
چرا از يك سيستم خاكورزي حفاظتي استفاده مي‌شود؟
1_ فوايد
* مو قعي كه به جزئيات مديريتي پرداخته شود؛ محصولات حاصل به همان خوبي محصول سيستم‌هاي خاكورزي شديد يا کم‌ورزی هستند (البته اگر بهتر نباشند).
* بهينه‌سازي رطوبت خاك، بهبود نفوذ و افزايش مواد آلي، در خاك‌هاي خشك از اهميت خاصي بر خوردارند و ممكن است در طي دوره‌هاي خشك طولاني مدت، به محصول كمك كند. هر رفت ماشین خاك‌ورز باعث هدر رفتن رطوبت قابل استفاده خاک در حدود 2.5 سانتی‌متر مي‌شود.
* انجام عملیات خاک‌ورزی حفاظتی موجب صرفه‌جویی در زمان عملیات می‌شود که همین هزینه‌های فرصت زمانی را کاهش خواهد داد.
* مصرف سوخت را كاهش مي دهد. در حقيقت، كشت بدون خاكورزي مي‌تواند مصرف سوخت را نسبت به خاكورزي شديد تا اندازه قابل توجهی كاهش دهد.
* استهلاک و فرسودگي ماشين‌های کشاورزی را كاهش مي‌دهد. استفادۀ كمتر از ماشين به معناي نياز كمتر به تعويض قطعات و کاهش هزینه‌های سرویس و تعمیر مي‌باشد .
2. محيط زيست
* فرسايش خاك راكاهش مي‌دهد. اين يكي از فوايد بديهي خاكورزي حفاظتي است. در حقيقت، مي‌توان انتظار داشت که در صورت استفاده از كشت بدون خاكورزي بجاي خاكورزي شديد، فرسايش خاك تا 90% كاهش يابد.
* موجب افزايش مواد آلي خاک می‌شود. انجام هر دور خاكورزي، بخشي از مواد آلي خاك را اكسيد مي‌كند. تحقيقات نشان مي‌دهند که كشت مداوم بدون خاكورزي، هر ساله مقدار مواد آلي سطح خاك را تا عمق 5 سانتی‌متری به مقدار 0.1% افزايش مي‌دهد.
*كيفيت آب را بهبود مي بخشد. در صورتي‌كه از مديريت تغذيۀ محصول، مديريت تلفیقی علف‌هاي هرز و آفات (IPM)، و بافرهاي حفاظتي با هم انجام گيرد، خاكورزي حفاظتی نقش مهمي را در سوق دادن روان‌آب‌ها به نهرها ، رودها و درياچه‌ها ايفا مي‌كند. به همین ترتیب آب به سمت سفره‌هاي زير زميني راه مي‌يابد.
*حيات وحش را حفظ می‌کند. خاكورزي حفاظتي زيست بوم را بهبود ميبخشد. بقاياي زراعی، غذا و جان‌پناه را فراهم مي‌كند و اگرنيازهاي ديگر زيست‌بوم (پوشش علفي و جنگلي) نيز فراهم شود، ممكن است موجب بهبود قابل توجهي در حيات وحش شود.
مديريت سيستم خاكورزي حفاظتي
مديريت يك سيستم خاكورزي حفاظتي، بخش مهمي از كل استراتژي مديريت زراعی است كه شامل برنامه‌ريزي براي تناوب زراعی، آناليز شرايط خاك، جدول‌بندي دما و رطوبت خاك، تعديل روش مديريت مواد مغذی و علف‌هاي هرز و انتخاب تجهيزات و ضمايمي بمنظور رسيدن به روش زراعي مورد نظر مي‌باشد.
1_ تناوب محصول
محصول سال قبل؛ شدت خاكورزي را از خيلي جهات تعيين مي كند. بعنوان مثال، پس از برداشت ذرت، گندم و سورگوم، مقادير زيادي از بقايا باقي مي‌ماند. چنانكه شما را قادر به كشت مستقيم در اين بقايا (كشت بدون خاكورزي یا كشت نواري) يا استفاده از يك يا دو بار خاكورزي با اختلاط پايين (خاكورزي پوششي) مي كند و تقريباً یک سوم پو شش خاك را باقي مي‌گذارد.
توليد سويا و پنبه، بقاياي زراعی بسيار كمتري را باقي مي‌گذارد. بدين معنا كه فقط يك بار عبور خاك‌ورز ممكن است فاقد پوشش كافي پس از كشت باشد.
2_ شرايط خاك
تراكم خاک، زهكشي و حاصلخیزی کم براي تصحيح همۀ سيستم‌هاي خاكورزي، مخصوصاً قبل از اتخاذ يك سيستم خاكورزي حفاظتي، بسيار مهم بوده و بايد تصحيح شود. ساختمان بهتر خاك و مقادير بيشتر مواد آلي ممكن است نياز به تكرار اقدامات اصلاحي را كاهش دهد.
3_ انتخاب و تنظيم تجهيزات
براي اطمينان از تماس مناسب بذر با خاك در موقع كشت، تجهيزات بايد با توجه سيستم، نوع خاك، نوع محصول و وسعت موردنظر انتخاب و تنظيم شوند. براي نمونه كمباين نيازمند به داشتن يك پخش كنندۀ پوشال مي‌باشد كه بقاياي محصول را بطور متوازن در تمام پهناي كار پخش كند. اگر تجهيزات شما بسيار قديمي باشد، بايد در آن تغيير و تحولاتي به منظور كار در بقاياي زياد و شرايط سخت‌تر زمين بوجود آوريد. در برخي مناطق ممكن است نياز به پيش بر و ديگر ضمايم كارنده باشد. تجهيزات خاصي _ از قبيل تجهيزات خاكورزي نواري _ ممكن است براي محصولات حساس (مانند ذرت و پنبه) در اقليم‌هايي كه رطوبت خاك را در موقع كاشت خنك نگه مي‌دارد، لازم باشد. همچنين ممكن است نياز باشد تا پهناي رديف نيز مورد تجزيه و تحليل قرار گيرد.
4_كنترل علف‌ها ي هرز
ممكن است كنترل علف‌هاي هرز نياز به اصلاح داشته باشند. در حاليكه فشار علف‌هاي هرز در چند سال اول فزاينده بنظر مي‌رسد وپس از گذشت زمان كاهش مي‌يابد. آرايش متفاوت علف‌هاي هرز ممكن است سيستم‌هاي خاكورزي متفاوتي را لازم داشته باشد. براي نمونه گونه‌هاي علف‌هاي هرزی که معمولاً در سيستم‌هاي كشاورزي شديد يافت مي‌شوند؛ اغلب با آنهايي كه معمولاً در يك سيستم كشت بدون خاكورزي يافت مي‌شوند متفاوت است.
5_مديريت مواد مغذی
با توجه به بهينه‌سازي محصول در يك سيستم خاكورزي حفاظتي، روش مديريت مواد مغذی خاك تغيير مي‌كند. براي نمونه، محصولاتي كه نياز به افزودن نيتروژن به خاك دارند معمولاً با يك كود راه انداز، كه توسط كارنده به خاک داده شده است، بهترين فعاليت را دارند.
بدون دیدگاه